خانه هوشمند یک جهش ناگزیر و البته طبیعی بود که اتفاق افتاد. بله، ساده‌ترین راه برای توضیح مفهوم خانه هوشمند همین است که بگوییم این خانه‌ها چیزی جز نمونه‌ی تکامل‌یافته‌ی خانه‌های خودمان نیستند. در سال ۲۰۰۳ وزارت تجارت و صنعت بریتانیا خانه هوشمند را به این صورت تعریف کرد: «مسکنی که دارای یک شبکه ارتباطی است که لوازم و خدمات الکتریکی کلیدی را به هم متصل میکند و امکان کنترل، نظارت یا دسترسی به آنها را از راه دور فراهم می‌آورد.»
می‌توان گفت خانه‌های هوشمند دارای نسخه‌های هوشمند از لوازم خانگی معمولی هستند. چیزی که یک دستگاه را هوشمند میکند اتصال آن است؛ حالا یا به اینترنت، یا به دستگاه‌های دیگر، و یا اغلب به هر دو.
اگر فکر می‌کنید داشتن یک خانه هوشمند برایتان سخت و یا دور از ذهن است بهتر است بدانید برای داشتن چنین خانه‌ای تنها به این سه مورد نیاز است: «یک گوشی هوشمند، یک اتصال اینترنت امن، و برخی از دستگاه‌های هوشمند. مثل دستگیره و قفل دیجیتال و یا پرده برقی» پس از تجهیز خانه به این موارد، شما می‌توانید شروع به خودکارسازی وظایف دستگاه‌های هوشمندتان کنید. به همین راحتی.
خانه هوشمند به صاحبان خانه این امکان را می‌دهد تا با استفاده از تلفن همراه یا تبلت و از طریق اتصال به اینترنت اکثر وسایل برقی خانه را از راه دور کنترل کنند و بر آنها نظارت حداکثری داشته باشند. فناوری خانه هوشمند راحتی و صرفه‌جویی در هزینه را برای صاحبان خانه فراهم میکند. البته بدیهی است که اشکالات امنیتی همچنان گریبان سازندگان و کاربران این فناوری را می‌گیرد
، چرا که این سیستم‌ها از طریق اینترنت کار می‌کنند برای همین قابلیت هک شدن دارند. در ادامه‌ی مقاله راجع به مزایا و معایب هوشمندسازی ساختمان برایتان خواهیم گفت. خوب است بدانید فناوری خانه هوشمند اغلب با عنوان اتوماسیون خانگی یا اینترنت اشیاء (IoT) شناخته می‌شود.
اکنون تصور کنید در یک خانه هوشمند زندگی می‌کنید: هر روز ساعت ۶ صبح چراغ‌های اتاق نشیمن و آشپزخانه شما روشن می‌شود، سیستم هوشمند تغذیه حیوانات به حیوانات شما غذا می‌دهد و همزمان سیستم امنیتی خانه به طور موقت غیر فعال می‌شود. آفتاب کم‌کم طلوع میکند و همزمان که خانه آماده می‌شود تا افرادش از تخت بیرون بیایند ترموستات هوشمند از حالت خواب خارج می‌شود.
چراغ‌های کنار تخت خوابتان به آرامی روشن می‌شوند و گرمای خود را تنظیم می‌کنند تا قبل از روشن شدن آلارم بلندگوهای هوشمند، با مقداری نور طبیعی شبیه‌سازی شده، بیدارتان کنند.
ساعت ۶ و نیم صبح آلارم هوشمند به صدا در می‌آید و شما که هنوز کمی نیاز به خواب دارید از دستیار صوتی خانه می‌خواهید شما را ۱۰ دقیقه دیرتر بیدار کند. بعد از اینکه بیدار می‌شوید دستیار صوتی خانه قرارهای روز تقویم شما را می‌خواند و آب و هوا را به شما می‌گوید تا بتوانید برنامه‌ریزی کرده و لباس مناسب روز را انتخاب کنید.
وقتی وارد حمام می‌شوید یک حسگرِ حرکت، چراغ‌ها را روشن میکند و بلندگوی هوشمند برای شما یک موسیقی از بتهوون پخش میکند.
وقتی برای ورزش صبحگاهی از خانه خارج می‌شوید در پشت سرتان قفل می‌شود چراغ‌ها خاموش می‌شوند و ربات جاروبرقی کارهایش را شروع میکند یک ساعت بعد وقتی به خانه می‌رسید ربات به جایش برمی‌گردد و خودش را خالی میکند، سپس با نزدیک شدنتان قفل در باز می‌شود و چراغ‌ها روشن می‌شوند.
وقتی پس از صرف صبحانه به طبقه بالا به سمت دفتر کارتان می‌روید ترموستات هوشمند دما را تنظیم میکند و چراغ‌های طبقه پایین خاموش می‌شوند، دستگاه تصفیه هوا شروع به کار میکند و همزمان با شروع روز کاری بلندگوی هوشمند با صدای ملایمی برایتان یک موسیقی از باخ پخش میکند.
هر اقدامی در این روال صبحگاهی به طور اتوماتیک اتفاق می‌افتد. چراغ‌ها، قفل‌ها، ترموستات‌ها و سایر وسایل توسط پروتکل‌های بی‌سیم به یکدیگر و به اینترنت متصل می‌شوند تا همه به طور همزمان توسط سیستم مرکزی کنترل شوند. شما همچنین می‌توانید تنظیمات و سناریوی خانه را در هر جایی که هستید از طریق یک نرم‌افزار روی تلفن همراهتان و یا با دادن فرمان صوتی به بلندگوی هوشمند تغییر دهید. همه این‌ها فقط بخشی از زیست شما در یک خانه هوشمند است.
یکی از مهمترین مواردی که امروزه سیستم‌های هوشمند را با سایر همتایان استاندارد خود متمایز میکند گزینه‌ی هوش مصنوعی است. طبیعتاً با ظهور هوش مصنوعی سیستم‌های خانه هوشمند نیز به طرز شگفت‌انگیزی پیشرفت کرده‌اند. دستگاه‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند محیطی را که در آن قرار دارند درک کرده و به روشی خاص واکنش نشان دهند. مثلاً دوربین‌های خانه افراد خانه را از یکدیگر تشخیص می‌دهند و همینطور حیوانات خانگی شما را نیز می‌شناسند. یک زنگ در هوشمند می‌تواند یاد بگیرد که چه کسی به خانه شما می‌آید و به شما می‌گوید که کسی که می‌شناسید (یا مهمتر از آن، نمی‌شناسید) پشت در است.
هسته‌ی یک خانه هوشمند بر پایه اتصال ساخته شده است. شما برای داشتن یک اتوماسیون خانگی به موارد زیر نیاز دارید:
همه دستگاه‌ها توسط یک کنترلگر مرکزیِ اتوماسیون خانگی کنترل می‌شوند که اغلب به آن هاب خانه هوشمند می‌گویند. این هاب یک دستگاه سخت‌افزاری است که به عنوان نقطه مرکزی سیستم خانه هوشمند عمل میکند و می‌تواند داده‌ها را حس کرده، آنها را پردازش کند و با همه‌ی دستگاه‌ها ارتباط همزمان برقرار کند.
اکنون محبوب‌ترین نمونه‌های هاب خانه هوشمند در سال ۲۰۲۴ را به شما معرفی خواهیم کرد:
آمازون اکو (نسل چهارم) در کنار بلوتوث، وای‌فای و Zigbee بهترین مرکز خانه هوشمند برای اکثر مردم است. آمازون می‌تواند به تعداد زیادی از دستگاه‌های خانگی هوشمند کم‌مصرف متصل شود و شما برای ارتباط گرفتن با آن فقط کافی است صدایش بزنید «اَلِکسا».
ائوتک به‌گونه‌ای یکی از محصولات سامسونگ محسوب می‌شود که چندین سال است در بین بهترین‌ها قرار دارد زیرا هم Zigbee و هم Z-Wave در داخل آن وجود دارند، بنابراین می‌تواند (بیشتر از هر هاب دیگری) به صدها دستگاه متصل شود. ائوتک به شما این امکان را می‌دهد طیف گسترده‌ای از سناریوهای مختلف را برای همه‌ی ابزارهای خانه‌ی خود ایجاد کنید. از همه مهمتر این که این برند اکنون با محصولات Nest و Matter نیز کار میکند که آن را به یکی از کامل‌ترین هاب‌ها تبدیل کرده است.
طرفداران اپل خوب می‌دانند که این برند همیشه شیوه‌ی خاص خودش را دارد. نسل دوم هوم‌پاد نیز محصولات Matter را پشتیبانی میکند و دارای یک اسپیکر هوشمند ۳۰۰ دلاری است که کیفیت و شدت صدای بی‌نظیری دارد.
دارای یک صفحه نمایش عالی ۱۰ اینچی است که می‌توان از آن مثل یک تبلت بسیار باکیفیت و هوشمند هم استفاده کرد. دارای بلندگوهای قدرتمند و دوربین ۶.۵ مگاپیکسلی است و از لحاظ اتصال دارای وای‌فای، بلوتوث و Thread است. بر طبق منابع معتبر می‌توانیم بگوییم که دستیار گوگل (Google Assistant) دقیق‌تر از الکسای آمازون و سایرین است.
سیستم خانه‌های هوشمند می‌تواند بی‌سیم، سیمی، یا ترکیبی از هر دو باشد. از آنجایی که نصب سیستم‌های بی‌سیم راحت‌تر است، هزینه‌ی بسیار کمتری هم دارد و در نهایت بسیار مقرون به صرفه‌تر خواهد بود. نقطه ضعف سیستم‌های بی‌سیم این است که احتمالاً به پوشش وای‌فای قوی با پهنای باند مناسبی نیاز دارد. البته سیستم‌های اتوماسیون خانگی به دلیل اندازه کوچکتری که دارند معمولاً برای خانه‌های کوچکتر و املاک اجاره‌ای مناسب‌تر هستند. از سوی دیگر سیستم‌های سیمی امنیت بیشتری دارند و معمولاً هک کردن آنها دشوارتر است. یک سیستم سیم‌کشی شده می‌تواند ارزش خانه‌ی شما را هنگام فروختن آن تا حد قابل توجهی افزایش دهد. اما متاسفانه سیستم‌های سیم کشی شده قیمتی نسبتاً گران دارند.
در ادامه به برخی از مزایا و معایب خانه هوشمند می پردازیم.
فناوری هوشمند به طرق مختلفی زندگی را برای کاربرانش آسان میکند، البته هم آسان و هم تا حدی لذت‌بخش. یکی از مهمترین مواردی که این راحتی را رقم می‌زند وجود دستیار صوتی است که به شما اجازه می‌دهد با کمترین زحمت یعنی فقط با حرف زدن امور خانه را پیش برده و کنترل کنید. تاچ پنل خانه هوشمند شما، شما را یاد خواهد گرفت و باقی کارها را انجام خواهد داد.
فناوری هوشمند همچنین می‌تواند ایمنی و امنیت را در خانه شما افزایش دهد زیرا مثلاً به شما این امکان را می‌دهد از طریق دوربین‌ها یا حسگرهایی، که در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک در آن منطقه به شما هشدار می‌دهند، آنچه را که در داخل و خارج از خانه شما می‌گذرد نظارت کنید.
فناوری هوشمند می‌تواند با خاموش کردن خودکار دستگاه‌ها در هنگام عدم استفاده و تنظیم زمانبندی کارآمد آنها برای زمان‌هایی که می‌خواهید در طول روز یا شب روشن یا خاموش شوند، در مصرف انرژی صرفه‌جویی میکند. این به شما کمک میکند در هر ماه در برای برق هزینه‌ی کمتری بپردازید.
برخی از دستگاه‌ها بیومتریک‌هایی مانند ضربان قلب یا سطح قند خون را ردیابی می‌کنند که می‌تواند به ارائه بینش‌های ارزشمندی در مورد روند کلی سلامت در طول زمان کمک کند. این اطلاعات می‌تواند هنگام تلاش برای ایجاد تغییر در شیوه زندگی یا مدیریت یک بیماری مزمن مانند دیابت یا فشار خون بسیار مفید باشد.
شما می‌توانید بسیاری از کارهای خانه را تنها با چند کلیک روی گوشی موبایل‌تان خودکار کنید. همانطور که در اوایل مقاله ذکر کردیم امکانات اتوماسیون بسیار گسترده است و مثلاً شامل تنظیم سطوح روشنایی، کنترل تنظیمات دما، یا حتی سفارش آنلاین غذا میباشد.
با قابلیت‌های مربوط کنترل صدا دیگر لازم نیست با دکمه‌ها و دستگاه‌ها سر و کله بزنید زیرا تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک فرمان صوتی بدهید و انجام پذیرفتن دستور خود را تماشا کنید.
فناوری هوشمند در اشکال و اندازه‌های بسیاری وجود دارد. از سنسورهای کوچکی که حرکت شما را در خانه ردیابی می‌کنند، و یا آیفون هوشمند که می‌تواند رسیدن شما را حدس بزند. تا نمایشگرهای بزرگی که می‌توانند هم برای مقاصد کاری و هم برای سرگرمی استفاده شوند. هوشمندسازی تقریباً برای هر موقعیتی که قابل تصور باشد گزینه‌های متعددی دارد.
برخی از سیستم‌های هوشمند که پیشرفته‌تر هستند از الگوریتم‌های هوش مصنوعی (AI) استفاده می‌کنند که به آنها امکان می‌دهد الگوهای بیشتری را در طول زمان یاد بگیرند و بر اساس آن تنظیم شوند. این بدان معناست که آنها می‌توانند نتایج دقیق‌تری را ارائه دهند زیرا در طول زمان داده‌های بیشتری به دست می‌آورند. مثلاً در طول زمان عادات غذایی و ساعات خوابیدن شما را خواهند شناخت که موجب می‌شود بتوانند خیلی دقیق‌تر به شما خدمات ارائه دهند.
در نهایت می‌توان گفت یکی از بزرگترین مزیت‌های داشتن فناوری هوشمند، افزایش ارتباط بین دستگاه‌های مختلف در خانه است. از ارتباط یخچال با فر برای برنامه‌ریزی بهتر وعده‌های غذایی گرفته تا تلفن‌هایی که مستقیماً به تلویزیون و یا سیستم صوتی هوشمند و اسپیکرهای سقفی وصل می‌شوند تا قابلیت‌های پخش آسان را داشته باشند. این رشته از امکانات فناوری هوشمند بی‌پایان است.
هزینه‌ی خرید یک سیستم اتوماسیون خانگی برای خیلی‌ها افراد گران محسوب می‌شود که به دلیل نو بودن این تکنولوژی بسیار منطقی است. برخی از دستگاه‌ها قیمت نسبتاً بالایی دارند و برخی دیگر برای بهتر کار کردن احتیاج به سخت‌افزارهای اضافی دارند.
یکی دیگر از نقاط ضعف هوشمندسازی راجع به نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی است، زیرا ممکن است برخی از دستگاه‌ها بدون اینکه شما بدانید اطلاعاتی را درباره‌تان جمع‌آوری کنند. این می‌تواند منجر به نمایش پیام‌های تبلیغاتی ناخواسته در تلفن‌های همراه شما شود. برخی نیز معتقدند که ممکن است اطلاعات شخصی کاربر بدون رضایت او به گونه‌ای به اشتراک گذاشته شوند. البته که این مورد صرفاً یک مورد احتمالی است و قطعاً باید حل شود.
اتوماسیون خانگی به همان اندازه که عالی به نظر می‌رسد گاهی اوقات دچار اشکالات فنی نیز می‌شود که ممکن است هنگام کار با برخی دستگاه‌های خاص بروز دهد و کاربران را اذیت کند. اینگونه مشکلات معمولاً به دلیل ایرادات نرم‌افزاری یا عدم سازگاری سخت‌افزارها با هم پدید می‌آیند.
بسیاری از مردم نگران وابستگی بیش از حد به ابزارهای خود هستند، چرا که معتقدند این موضوع می‌تواند منجر به فراموشی نحوه‌ی انجام کارهای روزمره به صورت دستی شود. تئودور آدورنو جامعه‌شناس، فیلسوف و موسیقیدان آلمانی جمله‌ی معروفی دارد که می‌گوید «علم نمی‌اندیشد». مهم است که ما تکنولوژی را صرفاً به عنوان ابزاری در خدمت اندیشه‌مان در نظر بگیریم و اجازه ندهیم آنها جای اندیشه‌ی ما را بگیرند.
همه محصولات و دستگاه‌های هوشمند به طور یکپارچه با هم کار نمی‌کنند، زیرا همه‌ی برندها و مدل‌ها یکی نیستند و سازنده‌های این محصولات مختلف گاهی یکدیگر را پشتیبانی نمی‌کنند. این مشکل نیز به دلیل نوظهور بودن فناوری هوشمند است.
اگر هنگام استفاده از یک محصول خاص مشکلی غیر منتظره ایجاد شود ممکن است کاربران نتوانند مستقیم برای پشتیبانی تماس بگیرند. عمدتاً هم به این دلیل است که بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند به جای صحبت مستقیم با تلفن، با درخواست‌های خدمات مشتری از طریق فرم‌های آنلاین سر و کار داشته باشند.
یکی دیگر از معایب احتمالی، نقص‌های امنیتی در برخی ابزارهای هوشمند است که هکرها می‌توانند از آنها سوءاستفاده کنند.
این سیستم هوشمند از طریق وای فای به اینترنت متصل می‌شود و از راه دور و از طریق تلفن هوشمند، تبلت یا رایانه‌ی شما کنترل می‌شود. برای کنترل سیستم گرمایش و سرمایش هوشمند لازم نیست در خانه باشید. ضروری‌ترین جزء این سیستم هوشمند ترموستات هوشمند است زیرا وظیفه اصلی سیستم، که تنظیم دما و روشن و خاموش کردن وسایل گرمایش و سرمایش است را ترموستات هوشمند به عهده دارد.
آنها با انواع ویژگی‌های هوشمند مانند تشخیص پنجره‌های باز، خاموش کردن سیستم گرمایش در صورتی که کسی در خانه نباشد، روشن کردن آن در هنگام بازگشت و بسیاری موارد دیگر ارائه می‌شوند.
چراغ‌های هوشمند دارای تراشه‌ای درون خود هستند تا بتوانند به صورت بی‌سیم با دستگاه‌های دیگر ارتباط برقرار کنند. هر چراغی می‌تواند به یک نرم‌افزار، دستیار خانه هوشمند یا سایر لوازم جانبی هوشمند متصل شود. بنابراین شما می‌توانید چراغ‌های خود را اتوماتیک کنید، رنگ آنها را تغییر دهید یا از راه دور کنترل‌شان کنید. یکی از تفاوت‌های لامپ هوشمند با لامپ‌های معمولی این است که لامپ‌های معمولی فقط می‌توانند روشن یا خاموش شوند اما لامپ‌های هوشمند را می‌توانید هر چقدر که خواستید کم‌نورتر کرده و یا حتی رنگ آن را تغییر دهید، آن هم از راه دور و فقط طریق موبایل یا دستیار صوتی خانه.
یکی از مهمترین قابلیت‌های خانه هوشمند البته از معروف‌ترین قابلیت‌های آن، مربوط به سیستم امنیتی آن می‌شود. شما می‌توانید خانه خود را با قفل‌های هوشمند ایمن نگه دارید برای قفل کردن و باز کردن قفل درب از راه دور اقدام کنید و بررسی کنید که بعد از اینکه خانه را ترک کردید آیا درب خانه را قفل کرده‌اید یا نه. بدون اینکه در خانه حضور داشته باشید می‌توانید متوجه رفت و آمد افراد به خانه‌تان شوید. وقتی کسی زنگ خانه‌تان را می‌زند حتی اگر در خانه نباشید می‌توانید به صورت آنلاین تصویر او را ببینید و در سیستم‌های پیشرفته‌تر حتی پیغام او را دریافت کنید. قطعاً هر خانه‌ای به یک قفل هوشمند نیاز دارد و این حداقل چیزی است که باید از یک خانه هوشمند بخواهید.
متأسفانه بله. دستگاه‌های هوشمند هم مانند هر چیزی که به اینترنت متصل است قابل هک شدن هستند. با این حال راه‌های متعددی برای محافظت از سیستم شما در برابر مهمانان ناخوانده وجود دارد. اگرچه اتخاذ تدابیر ایمنی تضمین نمی‌کند که کسی نتواند سیستم شما را هک کند این احتمال هم وجود دارد که اگر زمان و تلاش زیادی برای ورود غیر مجاز به سیستم شما نیاز باشد، هکرها هدف آسان‌تری را انتخاب کنند. شما می‌توانید با انجام مراحل زیر دستگاه‌های هوشمند خود را ایمن‌تر نگه دارید:
قطعاً بله. چرا که خانه‌های هوشمند نه تنها می‌توانند از طریق صرفه‌جویی در وقت و انرژی به کاربران کمک کنند، بلکه ارزش مادی و معنوی خانه را نیز افزایش می‌دهند و حتی به فروشندگان خانه در سهولت فروش خانه‌ها کمک ویژه‌ای می‌کنند. و شاید مهمتر از همه این باشد که خانه هوشمند یک بلوغ ناگزیر برای آینده‌ی تمام خانه‌های معمولی است، زیرا رشد تمدن توقف‌ناپذیر و آینده اجتناب‌ناپذیر است.
اینترنت اشیاء دستگاه‌هایی با حسگرها، توانایی پردازش نرم‌افزار و فناوری‌های دیگری هستند که داده‌ها را با دستگاه‌ها و سیستم‌های دیگر، از طریق اینترنت یا سایر شبکه‌های ارتباطی مبادله می‌کنند. اتوماسیون خانگی در روش قدیمی‌اش با استفاده از سیم‌کشی انجام می‌پذیرفت ولی پس از ظهور تکنولوژی اینترنت اشیاء، هوشمندسازی خانه پیشرفته‌تر شد و به صورت بی‌سیم نیز ارائه شد.
خانه هوشمند امروزی عمدتاً مربوط به کنترل از راه دور و پیش‌برنامه‌ریزی دستگاه‌هایی است که به شما کمک می‌کنند هنگامی که در رختخواب دراز کشیده‌اید بتوانید از کنترل صوتی برای خاموش کردن چراغ‌ها استفاده کنید و مجبور نباشید از جای خود بلند شوید. همچنین می‌توانید یک جاروبرقی رباتی را برنامه‌ریزی کنید که هر روز در ساعتی مقرر کار کند تا مجبور نباشید به جارو کردن طبقات خود حتی فکر کنید. اما خانه هوشمند در آینده این پتانسیل را دارد که به گونه‌ای فعال شود که بدون تذکر ما و یا حتی بدون اینکه ما بدانیم کارهایی را برایمان انجام دهد که خوشایند ما هستند. اینجا دقیقاً همان جایی است که هوش مصنوعی از راه می‌رسد و تمام سیستم خانه هوشمند را از نو متحول میکند. هوش مصنوعی تا همین امروز هم مواردی را به خانه هوشمند افزوده است که صرفاً شروعی بر این ماجراست. مثلاً یک نشتی یاب هوشمند که می‌داند چه زمانی ماشین ظرفشویی پر شده است و می‌تواند آب را قطع کند. یا یک ترموستات هوشمند که می‌داند چه زمانی کسی در خانه نیست و می‌تواند دما را برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی تنظیم کند. ربات خانگی Astro که می‌تواند افراد خانه را شناسایی و پیدا کند. این‌ها فقط چند مثال معروف از کاربرد هوش مصنوعی در خانه هوشمند هستند.
شما برای ساخت یک خانه هوشمند می‌توانید از متخصصین ما کمک بگیرید.
شرکت جنیوس در زمینه فروش دستگاه های هوشمند سازی خانه و نصب و طراحی پلن هوشمند سازی فعالیت میکند
